Συνεχεια με József, Attila
Ενα απο τα πραγματα που θυμαμαι απο την παραμονη μου στην Ουγγαρια ειναι η στενη σχεση των ουγγρων, που τουλαχιστον ετυχε να γνωρισω και να συναναστραφω, με την λογοτεχνια, μαλλον την ποιηση της χωρας τους.
Πολλες φορες εμενα με το στομα ανοικτο οταν μου απαγγελνανε στροφες ολοκληρες και ποιηματα, οχι μηχανικα, αλλα με παθος, με αγαπη - και κυριως με τη βοηθεια αλκοολ, η ισως μεθυσμενοι απο την στροβιλιζουσα δυναμη των νιατων - σε στιγμες ευφοριας και προσευχης στην ανθρωπινη δημιουργικοτητα...
Η ιδιαιτερη -ερωτικη- σχεση των ουγγρων με την λογοτεχνια τους ειναι φυσικα περιπλοκη, σχετιζεται με την ιδιαιτερη γλωσσα τους - φινοουγγρικη νησιδα στον σλαβοφωνο ωκεανο - ,την εμφυτη μελαγχολια τους, και την χαοτικη κεντροευρωπαικη τους ιστορια - αλλα ας τ' αφησουμε αυτα.
Απο τα πολλα, ενα ονομα επαιρνε χωρις εξαιρεση μυθικες διαστασεις, στο παθος με το οποιο εκφραζεται η ουγγρικη ψυχη, απο τις σπανιες στιγμες διαπιστωσης οντως της υπαρξης του εθνους ως ταυτοτητα, ως καθοριστικο στοιχειο μιας κοινης συνειδησης, αυτο του Attila József!
Δεν χρειαζεται καν ν'αγαπαει κανεις η να εχει οποιαδηποτε σχεση με ποιηση για να αντιληφθει τη δυναμη του Γιοζεφ Αττιλα. Ουτε ο υποφαινομενος διατηρει δεσμους μ' αυτο το κομματι της λογοτεχνιας, ομως οποτε τυχαινει να διαβαζω τον συγκεκριμενο, παντοτε μου μιλαει σε μια εσωτερικη γλωσσα που την καταλαβαινω και με αγγιζει.
Ο λογος λοιπον που εγραψα αυτο το κομματι ειναι ο ακολουθος:
Ακουγοντας μετα απο διαστημα την αγαπημενη μου εκπομπη σημερα στο ουγγρικο ραδιοφωνο οnline (οι εκπομπες υπαρχουν και ως podcasts), την Bossa Bom Dia απο το ανεξαρτητο Tilos Radio (εδω στα αγγλικα), εμεινα εκπληκτος ακομη μια φορα απο το ποσο αλληλενδετη ειναι η λογοτεχνια και η μουσικη στη χωρα των μαγυαρων. Ειδικα στην περιπτωση του ουγγρου ποιητη επιασα τον εαυτο μου να υπνωτιζεται και να χανεται ακουγοντας τον ακολουθο συνδυασμο: mix-tapes απο τις αρχες απριλιου, που γορταζουν την επετειο του Γιοζεφ Αττιλα (γεννηθηκε τον απριλιο του 1905), με τον DJ να εναλασσει η να παρεμβαλει ποιηματα του (που απαγγελονται τελεια απο τον Zoltan Latinovits) με υποκρουση down-tempo μουσικη σε ενα ιδιομορφο ταξιδι, μια εκπομπη ονειρο!
Εαν θελετε να κατεβασετε τα δυο ατμοσφαιρικα 'mix-tapes', παραθετω τα λινκ (right click, save link as):
Εδω το πρωτο ποντκαστ.
Εδω το δευτερο.
...και μια ευκαιρια να ακουσετε ουγγρικα, ουγγρικο ραδιοφωνο, και -ας ειναι σε γλωσσα παντελως αγνωστη- τον αγαπημενο μαγυαρο ποιητη της παραξενης αυτης χωρας...
Για ποιηματα του στα αγγλικα, ακολουθηστε τα external λινκς της Wikipedia.
(Απιστευτο, αλλα ειναι μεταφρασμενος στα ελληνικα,
απο τον Γιαννη Ριτσο (!), εκδοσεις Κεδρος)
Κυκλοι καπνου
Το τελευταιο διαστημα πιανω τον εαυτο μου να μην σκεφτεται πολυ, γι'αλλαγη. Η ισως καλυτερα, να μην δινει βαρυτητα σχεδον σε τιποτε τριγυρω. Οι συζητησεις με φιλους χρησιμευουν μαλλον ως αλφαδια, ως επαναβεβαιωση αποφασεων η σκεψεων που εχουν ηδη κατασταλλαξει μεσα μου.
Ακουω το καινουριο, το 'Third' των Portishead, που με παει σχεδον δεκατεσσερα χρονια πισω, στο Renault 19 οδηγωντας προς Πατρα παιζοντας το πρωτο αλμπουμ του γκρουπ στη διαπασων, με τελικο σκοπο εγγραφης σ'ενα πανεπιστημιο στο -λαθος- Ριο, που δεν θα πατησω ποδι ποτε. Η αποφαση για μια ζωη εκτος ελλαδας ειχε παρθει ηδη, το ταξιδι στην Πατρα μια προαναγγελθησα απουσια. Η στενοχωρια του τοτε, η υστερη χαρα. Καθε εμποδιο σε καλο που λεει κι η μανα μου...
Κι ενα χρονο πριν απ'το '94, παπαγαλιζοντας για ηλιθιες εξετασεις μαθαινω και τους James, με το 'Laid' να λιωνει στο CD, ενα απο τα αγαπημενα αλμπουμ, και τι ομορφο συναισθημα, να ακους την καινουρια τους δουλεια, με την ιδια ομαδα του καιρου εκεινου, να γραφουν μουσικη, διδυμη μ' αυτη του Laid, καλη οσο και τοτε. To 'Hey ma' ειναι τοσο ανελπιστα εξαιρετικο που γεμιζει το προσωπο μου με ενα τεραστιο χαμογελο οταν τ'ακουω...
Δεν υπαρχουν κυκλοι στη ζωη, αυταπατες ειναι αυτα, κατασκευασματα του μυαλου, ομως ειναι γλυκο συναισθημα μεγαλωνοντας να σ'ακολουθουν οι φιλοι οι παλιοι που αλλαζουν κι αυτοι, οι ηχοι οι παλιοι που προσαρμοζονται στο παρον, οι εικονες οι παλιες που αντανακλωνται υπο διαθλαση, δεν θυμασαι πια τι 'ναι ψεμα και τι αληθεια.
Γνωριζοντας οτι αυταπατασαι, ισως να μην προδιδεις και τοσο τον εαυτο σου τελικα!
CafeBabel
Οποιος αγαπαει την Ευρωπη και θελει να φυγει απο τα στενα μυωπικα εθνικα ορια με τις καταθλιπτικες τους εμμονες,
οποιος γενικα αυτοπροσδιοριζεται ως πολιτης με ταυτοτητα διπλη, ισως να αισθανθει πιο αισιοδοξος γνωριζοντας η συμμετεχοντας σ'αυτην την προσπαθεια, ενος online ευρωπαικου περιοδικου (απο το 2002) που προσπαθει να φερει πιο κοντα ανθρωπους που αντιλαμβανονται τα υπογεια ρευματα που μας ενωνουν ως ευρωπαιους...
Το Cafebabel το παρακολουθω μερες και το βρηκα υπεροχο, με τα αρθρα του, τη μεγαλη κοινοτητα του, τα μπλογκ του, τα φορα, τις εκδηλωσεις του... (Η υπερεθνικη του ταυτοτητα ειναι αντικειμενο διαφορων αρθρων τοσο στην ευρωπη οσο και στην αμερικη).
Για οσους ενδιαφερονται να μαθουν περισσοτερα για τις κοινωνιες και τους λαους της ηπειρου μας, για τον κοινο μας ευρωπαικο πολιτισμο, ιδου μια ευγενης, ειλικρινης προσπαθεια απο πολιτες κι οχι απο πολιτικους!
Γεφυρες χρειαζομαστε! Οριστε.
Ο Θιασος
Ο περιοδευων.
Περναω το κοντινοτερο ισως συναισθημα του να ανοικεις σε καποια μπαντα. Οχι, δεν εχω κανενα απολυτως μουσικο χαρισμα, κι ενιοτε οταν σιγοτραγουδαω καποιο ρεφρεν εν γνωση μου φαλτσα, αντιλαμβανομαι την ελλειψη δεσμων με τη μελωδια. Παρολ'αυτα βρισκομαι σε περιοδεια! Την εχω ονομασει Identitycafe world tour 2008, κι ασχολουμαι με την αναζητηση χορηγων.
Απο την αρχη του χρονου συνειδητοποιωντας οτι φτανω συντομα σε νεο σταυροδρομι, αρχισα να επισκεφτομαι στην Αμερικη κοντινους μου ανθρωπους που ζουνε η βρεθηκαν απ' αυτη τη μερια της οχθης του Ατλαντικου, για μια τελευταια γυρα. Ετσι πολλα σαββατοκυριακα με το σακ-βουαγιαζ στον ωμο παραπαταω σε διαφορετικες καθε φορα πολεις των ηνωμενων πολιτειων, συναντωντας φιλους με τους οποιους καταληγουμε σ' ενα επαναλαμβανομενο ιδιομορφο παρτυ αποχωρισμου, θρυμματισμενο ομως κατα μηκος και πλατος.
Η χαλαροτητα επικρατει, το αλκοολ ρεει, ομως αναποφευκτα η αποδομηση τετελεσμενων αποφασεων, των δρομολογιων της ζωης μας, των ατελειων του χαρακτηρα μας αναδυεται στην επιφανεια. Ευτυχως, δεν ειναι μονο οι φελλοι που επιπλεουν. (Που με κανει να σκεφτομαι πως οσο μεγαλωνω τοσο περισσοτερο απεχθανομαι τη δικτατορια των αφορισμων.)
Ετσι λοιπον αρχιζοντας το γεναρη απο το Κληβελαντ, τη Νεα Υορκη, τη Βαλτιμορη ταξιδευω αυριο στην πολιτεια που περασα τρια χρονια απο τη ζωη μου, αλλα ενιωσα την πυκνοτητα τους λες κι ηταν τριαντα τοσο σε συναισθηματα οσο και σε αγχος, κρισεις, συγχηση και προβληματισμους για το που ειμαι, τι θελω, που παω, γιατι ειμαι μαζι τον ανθρωπο που ειμαι χωρις φυσικα να βγει κατι καλο απο αυτα. Ισως να ειναι νωρις για συμπερασματα. (Πως ομως, οταν γνωριζει κανεις τους λογους που τον κανουν αταιριαστο καπου...)
Παω αυριο στην πολη του Σαιντ Λουις με μια βαλιτσα συναισθηματα να δω στενους φιλους, επισης αυτοεξοριστους, απο το Γκντανσκ, την ομορφη χανσεατικη πολη της βαλτικης που μου πληρωσαν μεχρι και το εισητηριο να μ' ενθαρρυνουν να πεταξω στη μεσοδυτικη μιζερια του Μιζουριου, να τα πουμε απο κοντα μετα απο εναμισυ και βαλε χρονο.
Μου λενε, 'η τελευταια μας συναντηση στην Αμερικη, πρεπει να ερθεις'...
Τους απαντω, 'αν με μελαγχολησετε, θα παω αμεσως στο σταθμο, κι οποιος μ'αγαπαει θα παρει το τρενο...'.
Επομενος προορισμος την ερχομενη εβδομαδα το Χιουστον, με τους διδυμους Ισραηλινους φιλους, να αναμενουμε την επανενωση μας απο τις στεπες της Ουγγαριας στις στεπες του Τεξας... Κατι ειναι κι αυτο. Δεν μπορεις να τα εχεις ολα...
Καλο δρομο σε οσους ταξιδευουν, εστω και νοητα.
Ολα ειναι δρομος
Μολις αυτο σαββατοκυριακο παρακολουθησα ξανα την αγαπημενη μου ελληνικη ταινια. Το "Ολα ειναι δρομος", του Βουλγαρη. Ποσο συγκινητικα προσεγμενη, καλοφτιαγμενη, αυθεντικα ευαισθητη ειναι η ταινια αυτη. Τρεις παραλλαγες της Απωλειας...Ο δρομος που διανυουμε διαμεσω του Χαμου.
Το πιο περιεργο σχετικα με την ταινια αυτη ειναι οτι πρωτη φορα την πετυχα οταν ακομα ζουσα στην Ουγγαρια, στα τελειωματα των σπουδων, το 2001. Στο ομορφο δωμα της Ρ., κατεσταλμενοι υπο τη ραστωνη της κυριακατικης νυχτας να υπολειτουργουμε, ωσπου απροσμενα με την ακρη του ματιου μου πιανω εκπληκτος στη Duna TV που ειχε αφεθει να φλυαρει μηχανικα τον ελληνικο τιτλο της ταινιας του Βουλγαρη... Οι υποτιτλοι 'Hosszú úton' στα ουγγρικα κι η μουσικη με καθηλωνουν (σπανια δεν μεταγλωτιζουν εργο στην τηλεοραση)...
Θυμαμαι ποσο χαρουμενος ημουν που ολως τυχαιως η ουγγροελληνικη συμμαχια του μυαλου μου φανερωνοταν ακομη μια φορα. Σαν αερικο να περναει απ' το μικρο μπαλκονι της Ρ. με θεα τις κεραμιδοσκεπες ενος μωσαικου απο κουκλοσπιτα. Να τρυπωνει μεσω ενος πομπου και μιας ταινιας στον τριτο οροφο ενος μικρου διαμερισματος στη József utca, στο κεντρο μιας πανεμορφης κεντροευρωπαικης πολης στην οποια παρατησα συξυλο ενα μεγαλο μερος του εαυτου μου να περιπλανιεται γυρευοντας το υπολοιπο κομματι του, χαμενο σε μια μακρινη ηπειρο. Αυτη η προσμονη της επανενωσης με τον ξεχασμενο μας εαυτο...
Τι κι αν ειναι μαλλον αυταπατη?
Οντως ειναι ολα δρομος και το 'Βιετναμ' με τη νεον πινακιδα να τρεμοπαιζει ειναι απο καιρο ετοιμο για κατεδαφιση...
Πικος Απικος
Πως μου ηρθε τωρα.
Απο καιρο σε καιρο καθως μας επισκεπτονται ακαλεστες εικονες απο την παιδικη ηλικια, καποιες εναπομεινουσες, λιγοστες στιγμες μνημης, σαν ξεθωριασμενες πολαροιντ αναμοχλευουν ενα προτερο εαυτο μας με τον οποιο βρισκουμε πλεον ελαχιστα κοινα.
Πως να προεκυψε και μου ειπε ο Ν. οτι τα επεισοδια της Φρουτοπιας βρισκονται πλεον διαθεσιμα στο διαδικτυο, θυμηθηκα τα λογια του και βαλθηκα μετα απο καιρο να το ψαξω. Ειδα το πρωτο επεισοδιο γελωντας σαν να ηταν 1987.
Η λατρεμενη Φρουτοπια. Που την ειχαμε τοσο αγαπησει μικροι, αλλα και που ειχα απηυδυσει με τα συνεχη πειραγματα οντας συνονοματος με το Θανο το κολοκυθακι.
Απροσμενα ομως, με την εμφανιση της αγαπης του μικρου κολοκυθιου κεκαλυμενα με χτυπησε ξανα η πικρη αληθεια. Πως παει η Μαρουλιτα το μαρουλι...ο μονος κρικος που συνεδεε το κολοκυθι με την αθωοτητα.
Και ποιος νοιαζεται, ποιος δινει δεκαρα τσακιστη που χαθηκε πια αυτος ο Μανωλης ο μαναβης...
