Υιοθεσιες...

Αναρωτιεμαι τελευταιως ποσες φορες καταληγουμε ν’ αφομοιωνουμε και ν’ αγαπαμε κατι ακριβως διοτι αυτο συνδεεται στενα μ’ ενα δικο μας προσωπο, αγαπημενο.
Στην πορεια, κανοντας αυτο το κατι μερος μας, αισθανομαστε οτι διατηρουμε και το αγαπημενο προσωπο διπλα μας, ακομα κι οταν η φυσικη του παρουσια ειναι αλλου.
Παλι, ισως ακριβως διοτι καποιες αγαπες δεν μπορουμε να τις εχουμε συνεχεια διπλα μας η ακομα χειροτερα, θελητα η αθελητα τις εχουμε χασει, αναζητουμε την αναγκη να νιωθουμε την παρουσια τους εμμεσως, με ενα βιβλιο που εχουν λατρεψει, μ’ εναν συγγραφεα που αγαπησαν, με μια ταινια που τους αφησε ενα σημαδι, με ενα τραγουδι η αναμνηση του οποιου δημιουργει ισως την ψευδαισθηση της επαφης.

Ο Javier Marias στο «The man of feeling» δεν θα μπορουσε να το εχει θεσει καλυτερα:

«Can something as urgent and unpostonable as love, which requires both presence and immediate consummation or consumption, be announced when it does not yet exist or truly remembered if it no longer exists? Love is based in large measure on its anticipation and on its recollection. It is a feeling which always demands an element of fiction beyond that afforded by reality...»

«Μπορει κατι τοσο επειγον και μη αναβλητο οπως η αγαπη, που απαιτει ταυτοχρονα παρουσια και αμεση ολοκληρωση η αναλωση, να αναγγελθει οταν ακομη δεν υφισταται η να μνημονευθει αληθινα οταν πια εχει παψει να υπαρχει? Η αγαπη στηριζεται στο μεγαλυτερο μερος στην προσμονη και στην αναμνηση της. Ειναι ενα συναισθημα που παντοτε απαιτει ενα στοιχειο πλασματικο περα εκεινου που η πραγματικοτητα παρεχει...»

Ετσι εμμεσως εκανα κι εγω δικους μου τον ουγγρο Μαραϊ και τον αυστριακο Zweig, εφαπτομενοι κι οι δυο σε αγαπες που εχουν πια χαθει η που ειναι αδυνατον να καρποφορησουν. Σημερα ομως σκεφτομενος αυτους τους δυο κεντροευρωπαιους που με σημαδευουν και τις γυναικες που αντιπροσωπευουν, συνειδητοποιησα ποσο τελικα μοιαζουν. Ειρωνικα, μεχρι κι η αιτια του θανατου τους ειναι εξωφρενικα παρομοια (και φυσικα η συνδεση τους δεν ειναι τυχαια).



Ο ουγγρος Sándor Márai αναγνωριστηκε ως απο τους μεγαλυτερους ευρωπαιους συγγραφεις του αιωνα μας μεταθανατια – αν και γνωστος εν ζωη – παροτι εγραψε στην δυσκολη ουγγρικη γλωσσα. Ειδικα τα τελευταια χρονια η αναγνωσιμοτητα του εχει ξεπερασει καθε προηγουμενο, με εργα θαμενα να επανεκδιδονται (ειχε απαγορεψει την εκδοση τους οσο η Ουγγαρια ηταν υπο σοβιετικη κατοχη!), με εκτενη αρθρα και αναφορες στο εργο του, μεχρι και νεες θεατρικες παραστασεις να ξεπουλανε επι μηνες στο Λονδινο.
Ισως το πιο χαρακτηριστικο εργο του, «Οι Σταχτες» εχει για μενα αυτο το ειδικο βαρος της απολυτης συνδεσης με λατρεμενο προσωπο σε πολλαπλα επιπεδα. Τωρα θελω να μενω μακρια του, φοβαμαι τους ασκους του αιολου που ανοιγει μεσα μου. Ξερω ομως ενδομυχως το ρολο που εχει παιξει και θα παιξει μεσα μου...θα το βρω μπροστα μου.

Ο Μαραι, κυνηγημενος απο την κομμουνιστικη δικτατορια της Ουγγαριας μετακομιζει εν τελη στην Αμερικη, μερος το οποιο για καθε σκεπτομενο ευρωπαιο αποτελει τον ορισμο του ξενου τοπου, τη χωρα της ληθης. Mετα το θανατο της γυναικας του, αυτοκτονει το 1989, κατεθλιμμενος απο την τροπη των πραγματων του κοσμου στον οποιο ζει, μακρυα απο το σπιτι του, ειρωνικα μονο λιγους μηνες πριν απο την πτωση των δικτατοριων του προλεταριατου, εξορισμενος, χωρις να προλαβει να ζησει την καθαρση της απελευθερωσησης, θεωρωντας τον εαυτο του μερος ενος κοσμου χαμενου.



Ο αυστριακος Stefan Zweig υπηρξε σημαντικος συγγραφεας με μεγαλη επιρροη ηδη εν ζωη, με τις νουβελες του να μεταφραζονται σε παμπολλες γλωσσες σε μια εποχη – του μεσοπολεμου – οπου ο κοσμος βρισκοταν στη αρρωστη αυτη νηνεμια πριν τον επερχομενο τυφωνα. Κοσμοπολιτης και ειρηνιστης, θεωρουσε κι αυτος τον εαυτο του μερος ενος κοσμου που εχει χαθει μετα το τελος του πρωτου παγκοσμιου πολεμου, η πολυφυλετικη αυστροουγγαρια στο κυκνειο ασμα της – πολυ πιο ανεκτικη τοτε - αποτελουσε γι αυτον ενα σαφως ελκυστικοτερο κοσμο απο τον πολεμο και την καταστροφη του πρωτου παγκοσμιου και τις συνθηκες που οδηγησαν στην ανοδο του ναζισμου στην γερμανια.

Ετσι κι αυτος κυνηγημενος απο το αντιστοιχο απολυταρχικο καθεστως – εξαιτιας σαφως και της εβραικης καταγωγης του – γυριζει κατατρεγμενος απο χωρα σε χωρα, μεχρι τελικα να καταληξει στη Βραζιλια το 1942. Απογοητευμενος απο την τροπη των πραγματων, θεωρωντας πως ο κοσμος στον οποιο πιστευει εχει χαθει ανεπιστρεπτι, κι οτι πια η καταστροφικη μανια του ναζισμου θα τα σαρωσει ολα, εκτελει διπλη αυτοκτονια με τη γυναικα του στην Βραζιλια, ενα προωρο τελος.

Κουβαλωντας λοιπον τις αγαπες των αλλων. Με τους ετεροχρονισμενα παραλογους θανατους τους μου προσεφεραν κι οι δυο τις ζωτικες αυτες γραμμες, ωστε να κρατηθω κοντα στις δικες μου θεοτητες και χιμαιρες, στις ενοχες κι ανοητες αγαπες συνεισφεροντας στην παραδοξοτητα και τη μικροτητα της ανθρωπινης υπαρξης.